In ons leven zijn we allemaal op zoek naar liefde. Als je aan het woord ‘liefde’ denkt, zie je waarschijnlijk een heel romantisch beeld voor je. Samen knus verstrengeld op de bank een film kijken, een partner die een arm om je heen slaat en je jou verliefd vertelt hoe mooi je bent, op een picknickkleedje lunchen bij het water… vul het zelf verder maar in. Als je dit beeld voor je ziet, wat voor gevoel roept dat dan bij je op? Waarschijnlijk komen er woorden bij je naar boven zoals ‘je verbonden voelen met iemand, geliefd worden door iemand, je veilig voelen, elkaar kunnen vertrouwen, samen plezier hebben, met respect behandeld worden.’ Toch zijn er veel mensen die deze gevoelens niet ervaren in een relatie. Zij hebben juist te maken met jaloezie of elkaar vaak verwijten maken of krijgen nauwelijks een compliment. Zij ervaren niet de gelukkige beelden die het woord ‘liefde’ net bij jou opriep. En zonder dat ze het weten zitten ze in een ongezonde relatie en krijgen ze ongezonde liefde. Eén op de drie vrouwen en één op de vier mannen krijgt te maken met ongezonde liefde. En veel van deze mannen of vrouwen hebben dat zelf niet door. En een ongezonde liefde maakt het leven ook weer heel erg ongezond. Veel vrouwen of mannen hebben last van lichamelijke of psychische kwalen of zitten met een burn-out thuis. Zonder dat ze het zelf doorhadden is de ongezonde liefde hun leven ingeslopen. Veel van dit soort mensen weten niet dat ze in een ongezonde relatie zitten. Hoe kan dat toch?
Liefde is de belangrijkste emotie die ons als mensen met elkaar verbind. Toch hebben we nooit echt geleerd hoe we met deze emotie om moeten gaan en hoe liefde hoort te zijn. Er bestaat geen vak op school die ons onderwijst in ‘de liefde’. We gaan vriendschappen aan, krijgen verkering, onderhouden een band met familie, maar we hebben nooit geleerd hoe dit eigenlijk moet. Veel mensen krijgen verkering, kopen een huis en krijgen vervolgens kinderen. Het gebeurt gewoon, zonder dat we daar echt over nadenken. Er is nooit iemand die ons vertelt hoe die relatie er eigenlijk uit moet zien. We stappen een relatie in en denken dat het wel goed gaat komen, dat we die relatie gewoon wel aankunnen of dat we het allemaal wel zullen gaan zien in de toekomst. En het lastige is dat een ongezonde relatie in het begin heel goed aanvoelt.
En in elke relatie heb je weleens een meningsverschil of een vette discussie. En in elke relatie kijk je weleens stiekem de berichten van je partner na of baal je ervan als hij weer dat avondje weggaat met vrienden. Daar is niks mis mee. Maar wanneer is het dan wel mis? Wanneer hebben we te maken met een ongezonde relatie? Er zijn vijf belangrijke pijlers waar je een ongezonde relatie aan herkent.
- Hevige of onderhevige liefde
Er is sprake van een teveel of een te weinig aan aandacht. Bij een teveel aan aandacht voelt de liefde wat overdreven. De stappen in de relatie gaan erg snel, sneller dan jij aankunt. Iemand is al bezig met samenwonen, terwijl jij daar nog niet aan toe bent. Iemand heeft het al over een huis kopen, terwijl jullie pas net bij elkaar zijn. Het kan ook zijn dat iemand overal verschijnt, veel berichtjes stuurt of je heel erg vaak belt of berichtjes stuurt. En als je niet gelijk reageert, wordt hij/zij ongeduldig, ook al weet diegene dat je andere dingen te doen had die dag.
Aan de andere kant kan het ook zo zijn dat je juist een bepaald niveau van aandacht en liefde mist. De stappen in de relatie gaan juist heel langzaam, veel langzamer dan dat gezond is. Als dit zo is, dan voel je vanbinnen dat er iets niet klopt. Je mist de spontaniteit dat iemand tijd met je door wil brengen en er is een hele lage intensiteit van liefde. Er wordt weinig contact met je gemaakt en waar jij juist een stapje verder wil in je relatie (samenwonen, trouwen, kinderen) schuift de ander het maar vooruit en zegt constant dat hij/ zij daar nog niet aan toe is.
Check altijd hoe je in de relatie staat. Vind je dat je genoeg ruimte krijgt en krijg je lucht om te ademen? Voel je je gezien door de ander? Ben je ok met het tempo van intimiteit? Bespreek dit met je partner. Bij een gezonde relatie is dit bespreekbaar en komen jullie er samen uit.
- Isolatie
Deze pijler is misschien wel de meest geniepige. In het begin van een relatie wil je elkaar zoveel mogelijk zien en zoveel mogelijk tijd bij elkaar doorbrengen. Omdat dit ook het geval is bij een gezonde relatie heb je niet snel door wanneer hier iets in veranderd.
Isolatie vindt plaats als je partner je weg probeert te houden bij je vrienden en familie (de omgeving die jou ondersteunt). Ze vinden het bijvoorbeeld niet nodig dat jij een avond op stap gaat met je vrienden of een weekend weggaat met je familie. Ze vragen zich af waarom je met ze omgaat en praten negatief over jouw sociale omgeving. Ze brengen jou heel erg in twijfel over de relatie die je hebt met je vrienden en familie.
Bij gezonde liefde stimuleer je elkaar juist om in verbinding te blijven met je familie en vrienden. Je moedigt elkaar aan ook tijd door te brengen met anderen behalve je partner.
- Extreme jaloezie, bezitterigheid en wantrouwen
Extreme jaloezie kenmerkt zich doordat je partner steeds veeleisender wordt. Hij of zij wil constant weten waar je bent, wat je doet en met wie je bent. Het kan zelfs zo zijn dat ze je volgen, online en offline. Of dat ze controleren waar je bent door dit bij iemand te checken. Daarnaast is er sprake van bezitterigheid en wantrouwen. Je wordt er regelmatig van beschuldigd dat je aan het flirten bent met andere mensen of dat je vreemdgaat. Er is geen mogelijkheid dat er naar je geluisterd wordt als je probeert uit te leggen dat dit niet het geval is.
Jaloezie en wantrouwen komt in elke relatie voor. Maar wanneer dit een dreigend, wanhopig en boos toontje krijgt, moeten er alarmbellen gaan rinkelen. Liefde hoort zo niet te voelen.
- Kleineren
In ongezonde relaties worden woorden als wapen ingezet. Je partner zet je voor schut, lacht om je op een manier dat pijnlijk is, haalt je naar beneden of gaat er met jouw leuke verhalen vandoor. Wanneer jij je aan het ontwikkelen bent, zegt hij/ zij dat je het niet kunt. Wanneer je vervolgens aangeeft dat je gekwetst bent, krijg jij de schuld en heb jij overgevoelig gereageerd. Je voelt je met de rug tegen de muur gezet en hebt niks terug te zeggen op deze woorden. Het lijkt er sowieso op dat de ander verbaal veel sterker is en jou op die manier de baas is.
In gezonde relaties haal je het beste in elkaar naar boven. Door de juiste woorden te gebruiken, spreek je vertrouwen in elkaar uit en benoem je elkaars talenten. Goede ideeën worden aangemoedigd en er worden complimenten uitgesproken. Je partner hoort je te steunen. De woorden van je partner horen je op te hemelen, niet af te breken. Ze horen ervoor te zorgen dat je juist meer comfortabel voelt, niet minder.
- Onberekenbaar
Je partner kent hele hoge pieken en hele diepe dalen. Kan regelmatig heftige dingen roepen zoals dat hij/ zij een einde maakt aan de relatie of misschien zelfs aan zijn/ haar leven. Gefrustreerde ruzies wisselen elkaar af met goedmakerijen en verontschuldigingen.
Hoe zit het in jouw relatie?
Herken jij één van deze vijf pijlers? Dan zijn er vast weleens stemmetjes in je hoofd die je vertellen dat er iets niet klopt. Er is ook een hele grote kans dat jij je hiervoor schaamt. Het geniepige van een ongezonde relatie is dat veel van die relaties normaal beginnen. Er zijn hele fijne momenten en je hebt het gevoel dat je de jackpot hebt gewonnen. Na een tijd veranderen deze fijne momenten in steeds minder fijne momenten. Heel langzaam en heel stiekem komen er steeds meer dingen bij die voor jou niet ok voelen. Je zegt tegen jezelf dat je je niet moet aanstellen en gelooft dat jij er ook een aandeel in hebt. Onthoud het volgende: Het gaat er niet om hoe een relatie start, het gaat erom hoe een relatie zich ontwikkeld. Check regelmatig bij jezelf hoe jij je voelt in de relatie. Herken jij één van bovenstaande punten? Ga dan staan voor jezelf. Loop er niet voor weg, maar geef jezelf ook een stem. Een eerste stap is accepteren dat het niet klopt. Verschuil jezelf niet langer achter excuses. Loop er niet voor weg. Ga praten over je behoeften. Jij moet je grenzen voelen, maar ook aangeven. Zorg dat je je stem durft te gebruiken en laat serieus van je horen. Het is jouw lijf, het is jouw ziel en het is jouw leven. Daar moet je zelf voor gaan staan, want een ander doet dat niet. Durf je er bij je partner niet over te beginnen? Neem dan iemand anders in vertrouwen. Maar laat het er niet bij zitten. Niemand verdient ongezonde liefde. Iedereen verdient het om geliefd te worden. Maar dan moet je het jezelf wel gaan gunnen.
