Eén van de dingen die ik regelmatig terug hoor is dat de wisselmomenten zo ontzettend lastig zijn. Helemaal in het begin zul je merken dat deze momenten allesbehalve soepel verlopen. Vaak komt er bij dit soort momenten heel wat emotie los. Zowel bij de kinderen, als bij de ouders. Hoe ga je met deze momenten om? En wat kun je eraan doen om de wisselmomenten beter te laten verlopen? In deze blog een aantal tips!
Als je vraagt aan mensen die gescheiden zijn, dan hoor je vaak dat ze ontzettend opzien tegen het aankomende wisselmoment. En dit is niet alleen voor ouders, maar ook de kinderen zo. Soms zijn er meerdere wisselmomenten per week, soms eens in een periode, bijvoorbeeld per week of per maand. Telkens worden ouders en kinderen dan weer geconfronteerd met de overgang van de ene naar de andere wereld en met het afscheid nemen van elkaar. En dat is vreselijk moeilijk. Dat doet verdriet en pijn. En vaak gaan de emoties in je eigen lijf alle kanten op en voel je wellicht van alles ten opzichte van de andere ouder.
Als ik vraag aan gescheiden ouders wat de grootste dilemma’s zijn die ze tijdens de wisselmomenten tegenkomen, dan zijn dit de 3 meest voorkomende:
- De kinderen willen niet naar de andere ouder
- De kinderen en/of de ouders kunnen moeilijk afscheid nemen
- Ouders willen elkaar niet zien of spreken en maken ruzie
Laat ik voorop stellen dat er voor het wisselmoment geen standaard protocol bestaat die afgewerkt kan worden. Elk kind en elke ouder is anders en reageert anders. Wel zijn er een paar dingen die bijna altijd goed helpen en waardoor je de wisselmomenten en de overgang naar de andere ouder dragelijker kunt maken. Per punt zal ik wat dingen noemen die je kunt aanpassen om je kind en jezelf een beetje te helpen.
In dit artikel praat ik verder over de ontvangende ouder en de verlatende ouder. De ontvangende ouder is de ouder waar de kinderen naar toe gaan. De andere ouder is de verlatende ouder.
De kinderen willen niet naar de andere ouder
Deze hoor ik erg vaak. In het begin voel je je misschien heel stiekem een beetje gevleid hierdoor. Maar tegelijk voel je je ook verdrietig, omdat het moeilijk is om je kind dan achter te laten bij de andere ouder. Soms kom je er later achter dat jouw kind precies hetzelfde zegt tegen de andere ouder als hij jouw kant op gaat. Ai, die doet pijn.
Vaak zijn er twee dingen aan de hand. Kinderen zien enorm op tegen het wisselmoment, vanwege één van de bovenstaande dilemma’s. Deze worden in dit artikel verder uitgewerkt, dus ik ga hier nu niet teveel op in. En de kinderen zeggen dit vaak omdat ze denken dat jij dit graag horen wil. Ze pleasen jou en praten jou naar de mond. Ouders geven vaak signalen af, zonder dat ze het doorhebben, dat ze de andere ouder niet leuk of aardig vinden. Kinderen voelen dit feilloos aan en gaan dan de andere ouder naar beneden halen om jou op je gemak te stellen en voor jou te zorgen. Ga eens voor jezelf na hoe jij over de andere ouder denkt. Als dit negatief is, dan is er een hele grote kans dat jij regelmatig negatieve signalen afgeeft. Je gaat je kind hier echt enorm mee helpen door positief over je ex-partner te praten. Een kind is loyaal aan beide ouders en houdt van beide ouders tenslotte evenveel.
De kinderen en/of de ouders kunnen moeilijk afscheid nemen
Vreselijk is het, telkens weer afscheid nemen van je kinderen als ze naar de andere ouder gaan. En datzelfde geldt natuurlijk ook voor de kinderen. Vele tranen kunnen er vallen.
Voor de kinderen helpt het als ze iets van de verlatende ouder mee kunnen nemen naar de ontvangende ouder. Bijvoorbeeld een knuffel met een geurtje van mama of papa of een foto. Laat je kind hier zelf in meedenken wat dit zou kunnen zijn. Als jouw kind het dan moeilijk heeft, kan hij hier troost in vinden. Ik ben zelf geen voorstander van contact zoeken met de andere ouder gedurende de week als het kind het even moeilijk heeft, door bijvoorbeeld te bellen, omdat dit het vaak alleen maar moeilijker maakt. Troost je kind en neem even de tijd voor hem. Praat erover en praat met elkaar over wat hij heeft meegemaakt bij de andere ouder. Ga de tranen van je kind je niet persoonlijk aantrekken. Het zegt niet dat hij van die andere ouder meer houdt of van jou minder. Juist door er nu voor hem te zijn, geef jij je blijk van liefde aan je kind en weet hij dat je te vertrouwen bent.
Verder helpt het ook dat jullie een vaste structuur gaan ontwikkelen van afscheid nemen, een wisselritueel. Jouw kind weet dan precies waar hij aan toe is en wat er gaat komen. Kinderen gaan hier heel goed op. Vaak ontstaan er al mooie dingen gedurende de wisselmomenten zelf, maar mocht je kind dit zelf nog te moeilijk vinden, dan help jij een beetje.
Wat heel goed helpt, is dat de kinderen gebracht worden door de ouder waar de kinderen verbleven, naar de ouder waar ze naar toe gaan. Dit is een duidelijke overgang voor ze en de overgang maak jij dan samen met ze.
Spreek verder bijvoorbeeld af hoeveel knuffels en kussen er gegeven worden bij het afscheid en sluit vervolgens af met zwaaien op een vaste plek. De ouder die de kinderen ontvangt, blijft bij de kinderen en zwaait ook naar de verlatende ouder. Ga dan ook echt weg en stap zelf niet in de valkuil om je kind nog een kus te geven of een knuffel. Als jouw kind het afscheid al lastig vindt, maak je het afscheid zo alleen maar moeilijker.
De ontvangende ouder zorgt daarna standaard voor een moment samen. Even samen starten en wat drinken en luisteren naar alle verhalen over wat je kind heeft meegemaakt, geeft je kind het gevoel dat hij gezien wordt. En laat weten wanneer de volgende wissel weer is. Let er verder op dat je geen kruisverhoor gaat afnemen over de andere ouder. Dat is weer een signaal dat de andere ouder niet deugt.
Geef je kind een vaste plek voor de eventueel meegebrachte troostspullen, een zogenaamd troostplekje. Zo weet jouw kind waar hij de spullen kan neerleggen en kan vinden, mocht hij deze nodig hebben.
Vaak zie je overigens dat als de kinderen weer eenmaal in de wereld van de ontvangende ouder zijn gestapt, ze de wereld van de verlatende ouder snel loslaten en het ook snel weer zijn vergeten. Eventueel bespreek je samen even welke leuke dingen er op de planning staan of ga je samen spelen. Dit geeft gezonde afleiding.
Ouders willen elkaar niet zien of spreken en maken ruzie
Je hoort het regelmatig. Ouders blijven in de auto zitten, terwijl de kinderen hun spullen pakken en zelf naar de andere ouder lopen. Of ze stappen wel uit, maar negeren elkaar volledig en zeggen niets tegen elkaar. Natuurlijk zit hier altijd een hele bak aan ellende en verdriet onder. Hier zijn zoveel dingen aan vooraf gegaan dat het de band tussen ouders ernstig beschadigd heeft.
Toch gaat het bij de wisselmomenten even niet om jou of je ex-partner. Het gaat hier om jullie kinderen. De wisselmomenten mogen geen wisseltrauma geven. Het wisselmoment is juist het moment dat jouw kind de overstap maakt van de ene ouder naar de andere ouder. Het moet jouw kind helpen zo snel mogelijk weer in balans te komen en zonder zorgen daar weer verder te kunnen met zijn leven.
Ouders die met elkaar discussiëren, ruzie maken of elkaar negeren leggen de focus niet op hun kinderen, maar op zichzelf en elkaar.
Het wisselmoment is niet jullie podium, maar het podium van jullie kinderen. De aandacht dient niet naar jullie te gaan, maar naar jullie kind(eren). Zet dus niet de spotlight op jezelf of de andere ouder, maar op je kind. Heb 100% aandacht voor hen en voor het wisselritueel.
Vinden jullie het lastig met elkaar te praten, schrijf dan de belangrijkste punten om over te dragen in een heen-en-weer schrift. Deze gaat van de ene ouder naar de andere ouder en hier schrijf je op wat de kinderen gedaan hebben en andere belangrijke dingen die de andere ouder moet weten.
Daarnaast helpt het als jullie een vaste wisseltas of -bak gebruiken waar de spullen in gaan die mee moeten naar de andere ouder, zoals bijvoorbeeld huiswerk, telefoons, medische benodigheden, enz.
Geef de spullen respectvol aan de andere ouder uit respect voor je kinderen. Praat hierbij tegen hem/ haar en geef zelf het goede voorbeeld. Laat je niet verleiden door negativiteit van de ander, maar hou de spotlight op je kind en negeer dit gedrag volledig. Focus je dan op je kind en neem ook respectvol afscheid van iedereen. Een ‘doeg en veel plezier deze week’ is al respectvol genoeg.
Soms wisselen ouders op een neutrale plek, bijvoorbeeld bij school of de sport. De ene ouder brengt de kinderen en de andere ouder haalt ze daar weer op en vervolgens verblijven de kinderen daar. Het kan een hoop stress schelen, omdat ouders hier samen geen contact hoeven te maken. Toch vind ik het een gemiste kans. Als het niet anders kan, vanwege bijvoorbeeld werk of er is een andere hele goede reden, dan is het niet anders. Maar de reden om elkaar dan niet te hoeven zien, vind ik geen reden. Het is tenslotte ook een stukje interesse naar jouw kind en in het leven van jouw kind. En daarnaast stimuleert het niet bepaald een samenwerking tussen jou en je ex-partner.
Oefening baart kunst, maar kan alleen wat worden als het wel daadwerkelijk geoefend wordt! Het is lastig, maar het is ook een kwestie van doorzetten en zelf volwassen blijven. Geloof me, gedurende de jaren wordt het makkelijker! Dat zegt iedereen die gescheiden is.
Geef het vooral de tijd. Het is voor iedereen wennen en dit heeft tijd en aandacht nodig. En jullie kind heeft jullie liefde nodig om zich te kunnen ontwikkelen en om zich geliefd te voelen. Daar ben je uiteindelijk zelf bij.
