Een scheidingsproces is heel heftig, maar ook heel lastig te begrijpen voor de omgeving. In dit artikel wil ik wat meer ingaan op dit lastige proces, zodat je het mogelijk wat beter gaat begrijpen, mocht iemand in je omgeving met een scheiding te maken krijgen. En vertel ik je hoe je een beetje kunt helpen.
Als je dit artikel leest, dan heb je mogelijk iemand in je omgeving die gaat scheiden of gescheiden is. Mogelijk weet je niet goed wat je met diegene aanmoet en kun je niet zo goed met zijn verdriet uit de voeten. Misschien vind je zelfs wel dat iemand iets teveel in de slachtofferrol schiet en zie jij al dat dit helemaal niet helpt. Ik ga je proberen uit te leggen hoe dit verdriet werkt.
Wat ik van veel van mijn cliënten hoor en ook zelf ervaren heb, is dat de rol van de omgeving zo ontzettend belangrijk is. Door de juiste steun te geven, help je enorm bij het verwerken van de scheiding. Uiteindelijk is diegene zelf verantwoordelijk voor zijn leven en zal hij of zij zelf aan de juiste mindset moeten werken, maar dit is door het heftige proces dat een scheiding is, makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe kan dat toch?
Eigenlijk zou je het scheidingsproces kunnen vergelijken met het rouwproces bij overlijden. Iedereen maakt hier bepaalde fasen door. Er is eerst het ongeloof van het feit dat een scheiding nodig is. In het begin probeer je dit weg te stoppen en er niet naar te luisteren. Tot het moment dat je gaat beseffen dat een scheiding nodig is of definitief is, dan komen er allerlei emoties los. Vooral boosheid, verdriet en ongeloof voeren de boventoon. Maar ook wanhoop, angst, onzekerheid en paniek zijn in deze tijd voor heel veel mensen heel normaal om te voelen. Omdat je dit soort gevoelens niet wilt voelen, ga je met jezelf onderhandelen. Je wilt jezelf op de been houden en gaat afleiding zoeken. Sommigen gaan heel veel werken, sporten, veel stappen of trekken zich juist heel erg terug. Ook kan het zijn dat je jezelf doelen gaat stellen om jezelf ‘beter’ te maken, bijvoorbeeld afslanken, stoppen met roken, een marathon lopen, een nieuwe opleiding starten. Maar deze fasen helpen nog niet om te verwerken. En de emoties en gevoelens die er nog zitten, gaan niet weg. Ondanks dat je heel hard afleiding hebt gezocht. Je komt tot het besef dat je wel moet gaan doorvoelen en dit kan je heel verdrietig en zelfs depressief maken. Pas wanneer iemand deze fasen doorlopen heeft en doorvoelt heeft en de pijn uit je relatie en scheiding omarmt heeft, kunnen ze echt gaan loslaten en die schouders er stevig tegenaan zetten.
Deze klus is niet zomaar geklaard. Toch vliegen we het liefst gelijk door naar de laatste fase van dit proces als we in contact zijn met iemand die in scheiding ligt. En hier is ook precies waar de omgeving een hele belangrijke rol speelt. Heel vaak zeggen we heel snel dat iemand verder moet en zich eroverheen moet zetten. Vinden we dat iemand er niet voldoende zijn schouders onderzet. Maar dit is nu juist dat iemand in rouwproces niet gelijk kan. Een persoon in rouw moet alle fasen door om zich er uiteindelijk inderdaad overheen te kunnen zetten en het leven weer op te pakken vol energie en proactiviteit. Voordat dit zover is, is er eerst heel veel emotie, heel veel gevoel en gaat een persoon allerlei kanten op. Waar jij denkt dat iemand in de slachtofferrol zit en zich wat proactiever mag opstellen, is er dus eigenlijk sprake van doorvoelen en verwerken. Er is geen andere weg mogelijk richting proactiviteit en leven oppakken.
We leven tegenwoordig in een cultuur waar we door willen, door moeten, doorgaan. Het leven gaat verder, dus ‘hop, schouders eronder en doorrr…’. Dit is nu juist wat de persoon in scheiding (nog) niet lukt. Geef iemand de tijd en besef dat hij nog in de rauwe periode van het rouwproces is. Dit kan soms jaren duren. Uiteindelijk komt er een periode dat degene echt weer gaat leven en het vanzelf minder of bijna niet meer over zijn scheiding heeft. Tot die tijd is het fijn als je een luisterend oor biedt en luistert, luistert, luistert… Je hoeft geen advies te geven, het niet eens te snappen, maar je kunt er zijn door een luisterend oor te bieden, af en toe even naar de situatie te vragen en als iemand het nodig heeft, een hand op iemands schouder te leggen. Meer hoef en kun je niet doen.
Nu moet ik wel een kleine kanttekening plaatsen. Ik adviseer mijn eigen cliënten namelijk altijd om niet met iedereen de scheiding te bespreken. En ook niet met mensen die wat verder van je weg staan. Jouw leven bespreek je met de mensen die dichtbij je staan. Omdat deze mensen jou lief zijn. Datzelfde advies kan ik ook de andere kant geven. Dat wanneer iemand het veelvuldig met jou over de scheiding wil hebben, maar jij wat verder van degene afstaat, je best je grens mag aangeven. Je kunt nu eenmaal niet voor de hele wereld klaarstaan. Wanneer iemand uit je naaste omgeving (een familielid, een vriend of zeer goede collega) gaat scheiden, dan geldt dat je er het beste voor hem kan zijn door af en toe dat luisterend oor te bieden. Vraag er af en toe eens naar en geef aan dat je beschikbaar bent. Nu denk je misschien: ‘Degene is toch ook zelf verantwoordelijk voor zijn leven? ‘ Zeker! Helemaal waar. Laat dat ook gerust aan diegene over, daar hoef jij je niet verantwoordelijk voor te voelen. Maar diegene laten weten dat je er bent en met hem meeleeft is een groot gebaar. Zonder dat jij er erg in hebt, zit die ander vaak met heel veel verdriet. Soms houdt iemand zijn verdriet zelfs voor zich, om een ander niet te hoeven lastigvallen. Dit heet ‘het stille verdriet’ en maakt heel erg eenzaam. Wanneer mensen in crisis zijn, kunnen ze het niet alleen. En kunnen ze ook niet altijd op de juiste manier voor zichzelf opkomen. Dan hebben we anderen nodig om verder te komen. Een klein beetje begrip van jou kan dan al een heel groot effect hebben.
Dan wil ik nog een laatste crisispunt aanscherpen wat een scheiding ook heel lastig maakt en wat de naaste omgeving zich vaak niet beseft. Dat is dat je bij een scheiding niet alleen afscheid neemt van een persoon, zoals bij overlijden. Diegene heeft ook afscheid te nemen van andere personen, de omgeving, het financiële plaatje, de materialistische omgeving (ondanks dat veel mensen hier het minst moeite mee zeggen te hebben, mag diegene het wel moeilijk vinden dat ze niet meer in dat ene huis wonen en niet meer in die ene auto rijden).
Daarnaast is het lastig dat je bij een scheiding ineens tegenover elkaar komt te staan. Ook hier valt niet aan te ontkomen. Waarbij je eerst altijd samen overlegde en het verdriet met je ex-partner deelde, sta je er nu alleen voor. Dit maakt het scheidingsproces soms nog heftiger en extremer dan het proces bij overlijden. Dan voel je de nabijheid en troost van je omgeving, waaronder je partner en kinderen. En worden er naderhand mooie woorden gesproken over de overledene en warme herinneringen opgehaald. Dit is bij een scheiding niet het geval. Daar speelt vooral eerst boosheid en voelt het vaak alsof je je partner in één klap zowel lijfelijk als emotioneel kwijt bent. Bij overlijden ben je je partner lijfelijk wel kwijt, maar blijven de mooie herinneringen en voel je juist heel erg verbonden met de overledene. Dit laatste is bij een scheiding juist niet het geval. Er is een hele grote afstand tussen jou en je ex-partner gekomen en dus soms ook tussen jou en je omgeving. Dit geeft de rouw van een scheiding een extra scherpe rand.
Heb jij iemand in je naaste omgeving die gaat scheiden, besef dan dat het rouwen om een scheiding echt heel rauw kan zijn. Waar je vooraf niet zo stilstaat bij wat er bij een scheiding nog meer komt kijken dan alleen maar het regelen van de papierzaken, hoop ik dat je door het lezen van dit artikel wat beter begrijpt wat iemand bij een scheiding op emotioneel vlak doormaakt. En wie weet lukt het je dan zelfs om je wat milder op te stellen.
Voor degenen die zelf in scheiding liggen en op onbegrip uit de omgeving stuiten; Je ziet aan de buitenkant niet altijd waar iemand anders mee te dealen heeft. Soms heeft iemand zelf al heel veel aan zijn hoofd en is er geen ruimte voor jouw bagage. Zonder dat je dit weet. Of iemand kan het er simpelweg niet bijhebben. Je zult in tijden van scheiding verrast worden door mensen in je omgeving. Sommigen verbazen je, omdat je niet had verwacht dat ze er voor je waren, anderen verbazen je omdat ze er juist niet voor je zijn. Zoek naar mensen in je naaste omgeving die er voor je kunnen zijn. Probeer dit een beetje te spreiden, zodat je niet volledig op één persoon een beroep doet, maar maak je vangnet ook weer niet te groot. Zowel bij een te groot vangnet als bij een te beperkt vangnet, heb je juist kans dat je afstand creëert. Je doet dan een te groot beroep op die persoon, doordat je teveel aandacht vraagt. Of je doet een te open beroep op ze, omdat de mensen te ver weg van jou staan en dit soort dingen niet van jou willen weten.
Verder is het handig als jezelf gaat nadenken over wat je nodig hebt en dit ook gaat aangeven richting je omgeving. Mensen kunnen niet aan jou ruiken, ook al geef je indirecte seintjes, dat je behoefte aan praten hebt. Daarin zul je zelf het initiatief moeten nemen en moeten aangeven dat je behoefte hebt aan een luisterend oor. En je kunt natuurlijk altijd een professional inschakelen om mee te praten, mocht je daar toch meer behoefte aan hebben. Daarnaast kan het helpen met lotgenoten in contact te komen. Kijk eens bij ‘lotgenoten’ naar de data voor verschillende groepsbabbels.
Website door Visual Trends
